NIECO HISTORII

HHistoria renesansowego zamku w Suchej Beskidzkiej rozpoczyna się pod koniec XVI wieku. Wtedy to złotnik krakowski, a florentczyk z pochodzenia Gaspar Castiglione zakupił od Stanisława Słupskiego Suchą (obecnie Beskidzką) i pod górą Jasień rozpoczął budowę dworu obronnego, który dał początek obecnej budowli. Od nowo nabytych dóbr przyjął on polskie nazwisko Suski. Poprzez ożenek z Jadwigą Słupską, wszedł w związki ze szlachtą oświęcimską i rychło zyskał nobilitację, tj. tytuł szlachecki. Potomkowie Kaspra szybko roztrwonili fortunę rodową. Ich majątek wraz z dworem przejął potężny ród Komorowskich z Żywca. W latach 1608-1614 Piotr Komorowski rozbudował siedzibę Suskich w okazałą rezydencję magnacką w stylu renesansowym. Zamek otoczył parawanowym murem. Zadbał także o życie duchowe. Pomieszczenie w wieży zegarowej w zamku przeznaczył na kaplicę rodową, poświęcając ją swojemu patronowi Św. Piotrowi Apostołowi, natomiast na tzw. Pagórku Wesołym (obecna ul. Kościelna) w latach 1613-1630 dokonał fundacji Parafii, sowicie łożąc na budowę kościoła, klasztoru i zespołu siedmiu kaplic.

Kolejna przebudowa zamku nastąpiła na początku XVIII wieku, kiedy to Anna Wielopolska z Lubomirskich nadbudowała najstarszą część obiektu o dwie bliźniacze wieże o charakterystycznych namiotowych dachach. Wielopolska w latach 1707-1708 dokonała także gruntownej przebudowy wnętrz południowego skrzydła na tzw. modę francuską. Uporała się także z przylegającym do zamku od strony południowej ogrodem, któremu nadała charakter barokowy. Taki stan rzeczy trwał do II poł. XIX wieku, kiedy to kolejni z właścicieli – Braniccy rozebrali fragment muru od strony wschodniej zastępując go kutym w suskich hutach ogrodzeniem żelaznym. Za ich czasów, barokowy ogród został przekształcony na styl angielskiego parku krajobrazowego. Braniccy, zapaleni kolekcjonerzy i bibliofile do zamku sprowadzili cenne zbiory biblioteczno-muzealne, tworząc jedną z najcenniejszych bibliotek prywatnych w kraju, znaną jako Zbiory Biblioteczno-Muzealne hr. Branickich (a później Tarnowskich) w Suchej. W 1905 roku zamek uległ pożarowi. Renowację i odbudowę obiektu nadzorował Tadeusz Stryjeński, wybitny krakowski architekt.

 

W czasie I wojny światowej w przyziemiu rezydencji funkcjonował Szpital Polskiego Czerwonego Krzyża. W takim kształcie zamek pozostał do czasów ostatnich właścicieli Tarnowskich, którzy z chwilą wybuchu II wojny światowej udali się na emigrację. Podczas okupacji stał się siedzibą garnizonu niemieckiego, a po wojnie szkoły średniej. Jego wnętrza uległy zniszczeniu, a wyposażenie rozgrabieniu. W latach 70. XX wieku Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu rozpoczęły prace renowacyjne w celu dostosowania wnętrz obiektu na potrzeby muzeum. Niestety zabrakło funduszy i prace zostały przerwane w latach 80. XX wieku. Gmina Sucha Beskidzka nie mogąc zaakceptować faktu, że ten cenny dla polskiej kultury zabytek nie jest udostępniany społeczeństwu, przejęła go od Skarbu Państwa w 1996 roku i od tej chwili dokłada wszelkich starań, aby odzyskał dawną świetność. Dzisiaj zamek pełni rolę centrum kulturalnego dla miasta i regionu. W jego wnętrzach funkcjonują: Muzeum Miejskie Suchej Beskidzkiej, Miejski Ośrodek Kultury – Zamek z Galerią Sztuki, Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii oraz restauracja i hotel „Kasper Suski”. Ale nie tylko! Nocą punktualnie o 24.00 na zamkowych krużgankach pojawia się Biała Dama, będąca duchem Anny z Lubomirskich Wielopolskiej!